Met magische liefde wordt in het systemisch werk (familieopstellingen) verwezen naar de liefde waarmee een kind onbewust een taak of rol op zich neemt die niet bij hem (of haar) hoort. Een kind probeert als het ware iets te herstellen of op te lossen voor zijn vader of moeder. Het voelt zich onbewust verantwoordelijk voor het lot van zijn vader of moeder en daarmee voor hun welzijn.
Magisch, blind en gebonden
Deze liefde is magisch, blind en gebonden (onvrij). Het kind ontkent bijvoorbeeld zijn eigen behoeftes en past zich aan om zijn ouders te ontlasten van wie het aanvoelt dat ze veel onverwerkt verdriet hebben. Het kind zorgt zo in zekere zin voor zijn ouders, terwijl dit zijn taak niet is en hij bovendien helemaal niets kán oplossen voor zijn ouders. Tegelijkertijd hoopt het dat het zodoende krijgt waar het hevig naar verlangt: de liefdevolle aandacht en bevestiging van zijn ouders.
Ontkenning
Het ziet niet dat zijn ouders wellicht zo gebonden zijn aan hun eigen lot (hun eigen verdriet uit het verleden) dat ze helemaal niet in staat zijn om hem deze liefdevolle aandacht te geven. Maar omdat deze liefde magisch is, blijft het kind, ook later als volwassene, dit onvermogen van zijn ouders ontkennen en blijft soms zelfs roepen dat zijn ouders de beste ouders waren die hij zich maar kon wensen. Of het erkent wel dat het wellicht niet helemaal geweldig was, maar bagatalliseert zijn gevoelens door te denken: ‘zo erg was het allemaal toch ook weer niet’. Iemand kan zich daarnaast, zelfs als volwassene, blijven aanpassen aan de (veronderstelde) wensen van zijn ouders in de hoop alsnog de liefdevolle goedkeuring te krijgen die hij zo gemist heeft.
Wetende liefde
De overgang van magische liefde naar wetende liefde begint met het erkennen van hoe het werkelijk was. In bovenstaand voorbeeld betekent dat dat je erkent dat je ouders nu eenmaal niet in staat waren om jou te geven waar je zo naar verlangde. Het betekent het verdriet over dit gemis erkennen en doorvoelen. Het betekent het lot van je ouders (hun lijden en verdriet) opnieuw bij je ouders laten en je eigen lot in handen gaan nemen, met andere woorden: de verantwoordelijkheid voor je eigen welzijn op je gaan nemen. Vandaar uit kan er weer werkelijk verbinding (in plaats van onvrije binding) ontstaan, met jezelf én met de mensen om je heen.
Wakker schudden
De wetende liefde schudt je als het ware wakker voor de realiteit. Ineens zie je hoe het echt was. Je ouders zijn geen heiligen, waaraan je ongeacht hun gedrag of vermogen om jou lief te hebben jouw onvoorwaardelijke loyaliteit geeft. Je wordt in plaats van loyaal aan hen, in de eerste plaats onvoorwaardelijk loyaal aan jezelf. Dat betekent dat je voortaan bij hen laat wat niet meer bij je past en kiest wat je daarentegen wel wilt meenemen en koesteren uit je gezin van herkomst. En verder volg jij jouw eigen weg.
Systemen
We maken, behalve van ons familiesysteem (van herkomst), ook deel uit van andere systemen, zoals ons eigen gezin, onze vriendengroep, het bedrijf waarin we werken en de maatschappij waarin we leven. In alle systemen zijn er geschreven en ongeschreven regels en wetten waaraan je je moet houden wil je geen consequenties (bijvoorbeeld een boete) of uitsluiting (bijvoorbeeld een ontslag) riskeren. Toch is het ook in deze systemen belangrijk om te kijken in hoeverre je trouw kunt blijven aan jezelf. Als je nog erg vastzit in de magische liefde kan het heel lastig zijn om onvoorwaardelijk trouw aan jezelf te blijven in deze andere systemen. Ze spiegelen je namelijk simpelweg hoe jouw innerlijke houding is ten opzichte van je familiesysteem. Zo kan je angst om afgewezen te worden door je ouders keer op keer getriggerd worden in deze systemen waardoor je niet de kracht voelt om voor jezelf te kiezen.
Eerlijkheid
Daarom is het zo belangrijk om met het verleden ‘een plaats te geven’. Niet door het verleden te begraven, maar door het in de ogen te kijken en te erkennen wat er was. Pas als je eerlijk naar je verleden kunt kijken, kun je eerlijk naar het heden kijken.
Ik heb het gevoel dat ik niet voor mezelf kies en ook nu vast zit in een magische liefde. Ik ben me als kind altijd bewust geweest van de spanning tussen mijn ouders. Wilde ook altijd van hen de bevestiging dat ze van elkaar hielden. Ik vroeg dan letterlijk aan hen om elkaar een knuffel te geven. Of ik vroeg aan hen “jullie gaan toch niet uit elkaar”?
O ja dat heb ik gevraagd als er ruzie was. En nu heb ik zelf met mijn man geregeld ruzie en vind ik dat heel vervelend voor de kinderen. Wij houden onszelf niet echt in en vertellen elkaar goed de waarheid. Is dat schadelijk of kan het juist ook verhelderend voor de kinderen zijn?
Het kan natuurlijk best heftig voor kinderen zijn als er flink ruzie gemaakt wordt voor hun neus en daarom kun je ze er het best wat voor beschermen, zorgen dat het niet te heftig wordt en niet te vaak gebeurt, maar het gebeurt nu eenmaal soms. Wat eigenlijk het belangrijkst is, is dat de kinderen dan vooral ook zien hoe de ruzie weer wordt bijgelegd. Zo leren ze dat er weliswaar ruzie kan zijn, maar dat deze ook leidt tot een oplossing en wederzijds begrip.
Het is ook belangrijk dat de kinderen voelen dat zij niets hoeven op te lossen voor hun ouders. Dat jullie de volwassenen zijn en dat jullie samen tot een oplossing zullen komen. Als ze zien dat dat ook altijd gebeurt, dan geeft dat vertrouwen en kunnen zij meer kind zijn.