Wist jij dat wel 60% van alle samengestelde gezinnen weer uiteen vallen? Als jij deel uitmaakt van een samengesteld gezin, dan weet je waarschijnlijk hoe lastig het kan zijn om samen een ‘echt gezin’ te vormen, wat dat dan ook mag zijn. Waarom is het zo moeilijk? En waarom halen veel nieuwe gezinnen het uiteindelijk toch niet?
Wat is een samengesteld gezin?
De verwarring begint vaak bij de definitie. Een samengesteld gezin is een gezin waarbij één of beide partners één of meer kinderen hebben uit een eerdere relatie. Je hoeft dus niet samen te wonen of alletwee kinderen te hebben, al kan dat de zaken wel uitdagender maken natuurlijk.
Vaker scheiden betekent meer samengestelde gezinnen
Aan een samengesteld gezin gaat altijd een (vorm van) scheiding vooraf. Omdat scheidingen of decohabitaties steeds vaker voorkomen in Nederland (per jaar circa 100.000), groeit ook het aantal nieuwe gezinnen. Een scheiding is in de meeste gevallen behoorlijk ingrijpend voor alle betrokkenen en in 1 op de 5 gevallen verloopt een scheiding zeer problematisch voor de kinderen. Je kunt je voorstellen dat na het doormaken van zo’n heftige periode het fundament voor een eventueel nieuw gezin behoorlijk wankel kan zijn.
En daarmee komen we gelijk bij de eerste belangrijke reden waarom samengestelde gezinnen het moeilijk hebben.
1. Onvoldoende ruimte voor rouw om het verlies
Twee volwassenen worden verliefd op elkaar en willen niets liever dan samen verder gaan. Maar door de verliefdheid is het risico groot dat de (stief)ouders te snel voorbijgaan aan het verleden en aan het verlies dat hun kinderen geleden hebben. Na verlies komt rouw en daar heeft een kind veel ruimte voor nodig. Vraag je dus regelmatig af: is mijn kind aan het overleven of gaat het echt goed met hem of haar?
2. Samen ouder blijven met je ex-partner
Je hebt dan misschien een nieuwe partner, maar je blijft samen met je ex-partner de vader en moeder van je kinderen. Daar gaat het vaak flink mis. Een stiefouder die de rol van moeder of vader op zich probeert te nemen. Ouders die niet meer met elkaar overleggen over de kinderen of om de haverklap ruzie maken. Stel jezelf dus de vraag hoe je samen met je ex-partner ouders kunt blijven van je kinderen.
3. Wat is de rol van de stiefouder?
En wat is in dit geheel nu de rol van de stiefouder? Veel stiefouders (of ‘bonusouders’) worstelen met deze vraag. Wat is mijn plek in dit gezin? Vaak brengt de komst van een stiefouder opnieuw een rouwproces op gang bij de kinderen. Hoe ga je daar als stiefouder mee om? Veel stiefouders voelen zich een buitenstaander in hun nieuwe gezin. Ze voelen zich niet welkom. Hetzelfde geldt voor de kinderen. Ze vragen zich af: ben ik hier wel gewenst?
4. Bloedband en stiefband
Je kunt het proberen te ontkennen, maar dat maakt het alleen maar moeilijker. Een bloedband is niet hetzelfde als een stiefband. Terwijl een bloedband er gewoon is, moet een stiefband groeien. En zoals alles wat groeit heeft dat veel geduld, liefde en aandacht nodig. Verwachten dat de ook de stiefband er zomaar uit het niets is, kan veel strijd en teleurstelling veroorzaken.
5. Loyaliteit
Een kenmerk van de bloedband is de sterke loyaliteit die kinderen voelen naar naar hun eigen ouders. Het nieuwe gezin accepteren als ‘hun gezin’ betekent voor kinderen vaak dat ze daarmee ontrouw zijn aan hun andere ouder. Hetzelfde geldt voor een vader of moeder die kiest voor zijn of haar nieuwe partner terwijl de kinderen niet op deze partner zitten te wachten. Hoe kan hij of zij loyaal zijn aan de kinderen en toch gaan voor deze nieuwe relatie?
6. Twee gezinsculturen samenvoegen
Ieder gezin kent zijn eigen cultuur: zijn eigen gewoontes, grapjes, regels, etc. Als je van twee gezinnen één probeert te maken, dan is het dus niet gek als die twee culturen botsen. De impact hiervan op de kinderen is veel groter dan veel ouders zich realiseren. Hun vroegere gezin (het zogenaamde kerngezin) was hun vertrouwende omgeving, hun veilige basis. Daaraan sleutelen is voor kinderen niet fijn en dat vraagt dus heel veel voorzichtigheid van de (stief)ouders.
7. De basis van het nieuwe gezin is het nieuwe koppel
En door alle commotie rondom het nieuwe gezin wordt vaak iets heel belangrijks vergeten: de basis van het samengestelde gezin zijn jij en je partner. In een relatie zonder kinderen heb je alle tijd en ruimte om verliefd te zijn, elkaar te leren kennen en een stevige band op te bouwen. Maar als er al kinderen uit vorige relaties zijn, komt de nieuwe relatie soms al heel vroeg voor uitdagingen te staan. Het kan behoorlijk lastig zijn om met al het getouwtrek samen een stevige basis op te bouwen voor je nieuwe gezin.
De uitdagingen erkennen
Dus nee, een samengesteld gezin is geen ‘gewoon’ gezin. Dus laten we ook niet doen alsof dat wel zo is. Laten we de uitdagingen ervan erkennen. Want dat is het allereerste begin van een geslaagd samengesteld gezin.
Heb jij genoeg aangemodderd samen met je partner en ben je wel toe aan wat hulp? Kijk dan eens naar mijn traject Samengestelde gezinnen. Ik nodig je van harte uit om contact met op te nemen voor een vrijblijvende kennismaking.
Mijn ex heeft onze relatie verbroken. Ik heb 10 jaar voor zijn kinderen gezorgd. De jongste is 12 jaar, de oudste 15 jaar. Het verlies is ondraaglijk voor mij en het jongste kind, tevens omdat ze nu ook Mijn Hondje kwijt is. Het is allemaal heel vers. De jongste wil het hondje zien maar ik kan nu geen enkele vorm van contact aan zonder overstuur te raken. Ik heb haar zo liefdevol mogelijk uitgelegd dat ze over een paar maandjes als de wond dicht zit, het hondje weer kan zien. En ik haar. Ben ik nu egoïstisch?
Beste Ilse,
Dank je wel voor je vraag. Wat heftig moet dit alles voor je zijn. Ik zal je persoonlijk een mailtje sturen met een antwoord. Lieve groet, Suzanne