Je maakt altijd deel uit van systemen. Zo kom je voort uit een familiesysteem (je ouders, broers en zussen, etc.), maak je deel uit van een eigen, gekozen systeem (je gezin), maar ook op je werk maak je vaak deel uit van een systeem in de vorm van een bedrijf of organisatie. Verder maak je deel uit van een nog groter systeem: de maatschappij waarin je leeft.
(On)geschreven wetten en regels
Kenmerkend van alle systemen is dat ze hun eigen wetten en regels kennen: geschreven maar heel vaak ook ongeschreven. Bepaalde dingen hoor je niet te doen en als je ze wel doet, dan riskeer je daarop te worden afgerekend.
Als je nadenkt over het gezin van herkomst waar je uit voortkomt, dan kun je vast wel een aantal van die ongeschreven regels opnoemen. Bijvoorbeeld: ‘niet zeuren, maar doorpakken’, ‘doe maar gewoon’, ‘familie helpt elkaar door dik en dun’, ‘ruzies moeten altijd worden uitgepraat’ of juist ‘over gevoelens praten we niet’. Veel mensen denken niet na over de regels die ze met de paplepel ingegoten hebben gekregen. Ze leven er onbewust naar zonder zich af te vragen of deze regels wel helpend of waar voor ze zijn.
Schuldgevoel en innerlijke strijd
Toch knaagt het vanbinnen als je volgens regels leeft die niet (meer) bij je passen. Op het moment dat je anders gaat leven dan hoe je is voorgeschreven, komt er vaak schuldgevoel en/of angst om de hoek kijken. Meestal spiegelt je omgeving je deze innerlijke strijd ook. Je zoekt dan bevestiging, maar krijgt juist afkeuring. Je omgeving laat je zo indirect zien dat je de goedkeuring in jezelf mag gaan vinden.
Trouw leren zijn aan je eigen waarheid
Ieder mens heeft uiteindelijk zijn eigen waarheid te vinden en trouw te leren zijn aan die waarheid. Het lastige hiervan is dat je om je eigen pad te kunnen bewandelen, je systeem van herkomst (of een ander systeem waar je deel van uitmaakt) dikwijls moet verloochenen. Je kunt simpelweg nooit helemaal trouw zijn aan jezelf en tegelijkertijd ook helemaal aan de systemen waar je deel van uitmaakt.
Moed
Trouw zijn aan jezelf betekent daarom het schuldgevoel nemen voor wat het is of de angst in de ogen kijken en de ‘afvallige’ of het ‘zwarte schaap’ durven zijn. Daar is vaak moed voor nodig want je riskeert afkeuring of soms zelfs uitsluiting. Je riskeert het om belachelijk gemaakt te worden. Het valt dan niet mee om jezelf serieus te blijven nemen. Maar soms voel je nu eenmaal dat iets niet jouw waarheid is, dat iets niet klopt. Je voelt dan dat het wringt, dat het een innerlijk conflict veroorzaakt in je en je mag dat gevoel serieus nemen.
De ander overtuigen
Je hoeft de ander niet te overtuigen van jouw waarheid en dikwijls lukt dat ook helemaal niet. Integendeel, vaak is het zo: hoe harder je ingaat tegen de gevestigde orde, hoe meer weerstand je ervaart. Als je het gevoel hebt dat je hard moet schreeuwen om jouw waarheid te verdedigen, dan heb je vooral en allereerst jezelf te overtuigen van jouw waarheid en waarde. De kunst is om op een liefdevolle manier voor jouw eigen pad te kiezen en ook daarbij de ander in zijn waarde te laten, zelfs als het de ander niet lukt om jou in je waarde te laten.
Met mildheid kijken naar de ander
Als je wilt dat een ander begrip opbrengt voor jouw waarheid, dan heb je de beste kans als je de ander mild en liefdevol bejegent al is zelfs dat geen garantie voor succes. Het kan nu eenmaal erg bedreigend zijn voor een systeem als leden hun eigen regels gaan volgen. Het wil dan niet dat jij je eigen weg gaat, het ziet het als een bedreiging voor haar voortbestaan en zal je soms proberen te controleren of manipuleren. ‘Voor je eigen bestwil’ hoor je dan misschien, maar uiteindelijk weet niemand echt wat goed voor jou is, behalve jij.
Ik ben benieuwd, waar herken jij dit in jouw leven? In je gezin van herkomst, de organisatie waar je werkt of in de maatschappij? Hoe kun jij op een liefdevolle manier je eigen weg volgen?