Als vrouw van een man met kinderen uit een vorig huwelijk en moeder van een eigen zoon, weet ik maar al te goed hoe ingewikkeld het kan zijn om deel uit te maken van een samengesteld gezin. Waar een ‘gewoon’ gezin vaak al voor de nodige uitdagingen komt te staan, komen daar bij een samengesteld gezin meestal nog een paar flinke scheppen bovenop.
Onmacht
Wat ik me nog goed uit mijn beginperiode kan herinneren en wat ik ook vaak terugzie bij cliënten, is dat er veel onmacht is: het gevoel geen grip meer te hebben op je eigen leven. Ik denk dat alle leden van een samengesteld gezin zich hier op een bepaald moment wel in herkennen. Kinderen die geconfronteerd worden met een een stiefouder en soms ook stiefbroers of -zussen waar ze het maar mee te doen hebben. Een stiefouder die wordt geconfronteerd met kinderen die hij/zij niet zelf heeft opgevoed en die al hun eigen moeder en vader hebben als referentiepunt. En de man of vrouw die zijn/haar oude gezin moet proberen te ‘lijmen’ met een nieuwe partner en alles wat deze met zich meebrengt.
Geen grip
Wat kun je voor jezelf doen als het gevoel je overvalt dat je geen enkele controle hebt over je leven? Als je net een leuk etentje thuis bij kaarslicht hebt gepland met je partner, maar zijn kinderen komen ineens binnenvallen terwijl ze eigenlijk bij hun moeder zouden zijn? Als je ex je maar niet met rust laat als het gaat om wat je nieuwe partner doet of laat? Of als het kind van je partner niet van plan lijkt te zijn om jou toe te laten in zijn leven?
Onvrij
Dit soort situaties kunnen heel onvrij voelen en het risico dat je in een slachtofferrol stapt, is groot. Het probleem van een slachtofferrol is alleen dat dit je genadeloos uit je kracht haalt, zoals ik al eens eerder uitlegde in mijn artikel Zo stap je uit je slachtofferrol. Ik vertelde daarin ook hoe belangrijk het is dat je de focus verlegt van de ander naar jezelf, doorvoelt wat er in jou aangeraakt wordt door de situatie en verantwoordelijkheid neemt voor je eigen welzijn.
Dus hoe doet je dat in de bovenstaande situaties, zoals bij dat etentje bij kaarslicht?
1. Doorvoel wat er te voelen valt
In plaats van je frustatie af te reageren op je partner, zijn ex- van binnen te vervloeken of kattig te doen tegen op de kinderen, mag je naar jezelf toe erkennen hoe teleurgesteld je bent en hoe lastig je het vindt dat er zich dit soort onverwachte situaties voordoen. Dat gevoel wil gezien worden en mag je serieus nemen. Voel dus welke emotie het bij je oproept en realiseer je dat die emotie van jou is en dat jij daar iets mee te doen hebt.
2. Focus je op het verlangen
Pas als je dat gedaan hebt, kun je gaan kijken naar je verlangen en naar hoe je dat alsnog kunt vervullen. In dit geval is dat bijvoorbeeld het verlangen om quality time met je partner door te brengen of jullie relatie te versterken. Meestal kiezen mensen ervoor om zich in een gesprek met hun partner te focussen op hun ongenoegen over de situatie. Maar kijk eens wat er gebeurt als je je focus verlegt naar het verlangen dat er is en dat jullie waarschijnlijk alletwee hebben?
3. Neem zelf verantwoordelijkheid voor je verlangen
Als jij iets graag wilt, ga dan niet zitten wachten tot een ander het voor je oplost of je toestemming geeft om het te doen. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen verlangen. Dus om bij het bovenstaande voorbeeld te blijven: reserveer dat tafeltje in het restaurant en bel de oppas. Natuurlijk kun je ergens om vragen, maar leg de verantwoordelijkheid niet bij de ander neer.
4. Geef je grenzen aan
Vaak denken mensen dat het aangeven van grenzen een soort machtstrijd is, waarbij je heel hard ‘Tot hier en niet verder!’ roept. Maar gezonde grenzen hebben vooral te maken met eerlijkheid: heel eerlijk zijn naar jezelf en je erover durven uitspreken. En als jij durft te staan voor jezelf, dan hoef je dat helemaal niet uit te schreeuwen.
Blijft je ex dus maar zeuren over wat je nieuwe partner doet, voel dan eens in hoeverre zij daarmee over je grens gaat. Is het oké voor je dat zij zich op deze manier mengt in je leven en wat is de reden dat je haar daar ruimte voor geeft? Wees heel eerlijk naar jezelf. Wat het antwoord ook is, voel en beslis waar voor jou de grens ligt en spreek je er vriendelijk over uit. Doe dat zonder jezelf te verontschuldigen. Uiteindelijk gaat het er veel meer om dat jij jezelf serieus neemt en je eigen grenzen respecteert. Dat is niemands taak behalve de jouwe.
5. Laat de verantwoordelijkheid van de ander bij de ander
Zoals Byron Katie heel mooi zegt: ‘Who’s business are you in? Mine or yours?’ Ze zegt daarmee eigenlijk: zolang je bezig bent met wat een ander doet of zegt, leef je je eigen leven niet, maar dat van een de ander.
Stop dus met denken over wat een ander zou moeten zeggen of doen, maar concentreer je op jezelf. Laat wat van een ander is bij die ander. Zo kun je een grens aangeven en de verantwoordelijkheid voor wat de ander daarmee doet bij de ander laten. Evengoed mag jij zorgen voor jouw welzijn en de verantwoordelijkheid voor het welzijn van de ander bij die ander laten.
Ieder heeft zijn eigen leven te leven en zijn eigen lot te dragen. Je kunt een ander helpen en bijstaan of advies geven, maar je kunt het nu eenmaal nooit voor een ander doen of oplossen. Dat is niet egoïstisch of onverschillig, integendeel. Als je het wel probeert te doen voor een ander, haal je jezelf en die ander uit zijn kracht: of het nu om je ex, je partner of je (stief)kind gaat.
Meer lezen?