Met Kerst herdenken we de geboorte van het kindje Jezus dat de wereld verlossing kwam brengen. Door zijn dood bracht Jezus de mensheid vergeving en daarmee de mogelijkheid zich weer met God te verzoenen.
Ik zie het kerstverhaal vooral als een mooie metafoor voor een innerlijk proces waarin je jezelf verlost van alle oordelen (over jezelf en anderen) en zo in contact treedt met het Goddelijke in jezelf. Kortom, het proces van het overstijgen van je ego waardoor je in contact komt met wie je bent voorbij wie je denkt te (moeten) zijn.
Wat is je ego?
Je ego is simpelweg het beeld dat je van jezelf hebt gecreëerd, dat wat je denkt te zijn, of denkt te moeten zijn en het heeft alles te maken met waarmee we ons identificeren. Denk aan je bezittingen, je werk of sociale status, je kledingstijl, je uiterlijk, je geloof, je opleiding(sniveau), je huidskleur of je politieke voorkeur.
Tricky
Het ego is erg tricky omdat het je graag voorhoudt dat al die labels waarmee je je onderscheidt van anderen, zijn wie jij bent. Maar omdat het eigenlijk niet meer is dan een mentale constructie, moet het zichzelf continu bevestigd zien om zichzelf in stand te houden. Je ego is daarom per definitie onvervuld. Het is de stem van je ego die je vertelt dat je pas echt tevreden kunt zijn als je bijvoorbeeld die mooie auto voor de deur hebt, je opleiding af hebt of 5 kilo lichter bent.
Vervulling
Je weet natuurlijk best dat echte vervulling hem niet zit in deze dingen. En toch blijft het lastig om niet steeds weer in de val van je ego te trappen. Voor je het weet betrap je jezelf weer op ontevredenheid, op een gevoel van ‘er is iets mis met mij’, ‘ik ben er nog niet’ of ‘er is iets mis in mijn leven’.
Ik en de ander
Een andere vervelende eigenschap van het ego is dat het alleen kan bestaan door het zich te onderscheiden van ‘de ander’. Het houdt een idee van dualiteit (goed – slecht, ik – de ander) in stand. We neigen er allemaal een beetje naar te denken dat we de waarheid in pacht hebben en dat de ander het (nog) niet helemaal begrepen heeft. Denk aan mensen die denken dat zij ‘het ware geloof’ aanhangen. Maar vergis je niet: als jij denkt dat deze mensen kierewiet zijn (en jij dus niet), dan doe je precies hetzelfde. Het ego komt zo heel gemakkelijk weer via de achterdeur binnen.
Stil worden
Het beste antwoord op je ego is stilte. En dat begint bij stilstaan. Ophouden met hollen van de ene activiteit naar de andere. En als je stilstaat en vervolgens aanwezig blijft bij alles wat zich in jou afspeelt (gedachten, emoties, gevoelens, lichamelijke sensaties) dan merk je wellicht ineens pas goed hoe druk het daar is. Hoe je hoofd maar doormaalt. Je merkt misschien ook dat het onprettig voelt in je lichaam. Dat er emoties zitten waarvan je het liefst weer zou weghollen.
Strijd
Het gaat er niet om om je ego (of die van een ander) de kop in te drukken, of er de strijd mee aan te gaan. Nee, want alles (werkelijk alles!!) waarmee je de strijd aangaat, komt juist krachtiger terug. Het gaat er daarentegen om om alles wat er in jou zit, inclusief je ego, te erkennen en er liefdevol bij aanwezig te zijn.
Verlichting
Je kent vast en zeker de uitdrukking ‘een zucht van verlichting slaken’. Dat is precies het effect wanneer je erachter komt dat je helemaal niets hoeft te doen met al die gedachten en emoties die je in jezelf aanschouwt. Dat je alleen maar (aanwezig) hoeft te zijn. Dat is verlichting. Je bent verlicht op de momenten dat je aanwezig bent in het hier en nu zonder erover te oordelen of tegen te vechten.
Het is eigenlijk wel grappig en ironisch. Want we hebben vaak zo’n beeld (!) van een verlicht persoon als een heel spiritueel iemand die niets geeft om materiële zaken, iets wat niet voor ons is weggelegd. Zie je hoeveel ego en dus oordeel er in zo’n gedachte zit?
Oefening baart kunst
Het is hoe dan ook oefenen geblazen om aanwezig te zijn bij alles wat zich in je afspeelt (gedachten, gevoelens en emoties) zonder je ermee te identificeren. Kortom, zonder je er zo door mee te laten slepen dat je het contact met je (ware) zelf verliest.
Maar oefening baart kunst en als het je eenmaal lukt om zoveel mogelijk aanwezig te zijn en om jezelf iedere keer weer liefdevol terug te brengen naar het hier en nu wanneer je merkt dat je je laat meeslepen door gedachten of emoties, dan kunnen er prachtige dingen ontstaan.
Een nieuwe wereld
Er kan een hele nieuwe werkelijkheid ontstaan. Eentje die nooit zou kunnen ontstaan als je bleef vasthouden aan je bekende gedachtenpatronen. Het zijn uiteindelijk je gedachten die jouw werkelijkheid creëren. Als je dezelfde gedachten blijft denken en geloven, dan creëer je keer op keer vergelijkbare ervaringen in je leven. Maar als je ervoor kiest om de dualiteit van je ego te overstijgen en van daaruit gedachten te denken die in lijn zijn met je diepste zelf, dan draag je bij aan een mooiere nieuwe wereld.
Eckhart Tolle, The power of now & A new Earth
Als ik één iemand zou mogen noemen die mij zo geïnspireerd heeft dat hij mijn leven verandert heeft, dan is het wel Eckhart Tolle met zijn boeken The power of now (Vertaald als: De kracht van het nu) en A new earth (Vertaald als: Een nieuwe aarde). In zijn boeken legt Eckhart precies uit wat het ego is en hoe we het kunnen overstijgen door aanwezigheid (presence).
Als ik je dus een leestip zou mogen geven voor de kerstdagen, dan zou je deze boeken aanraden.
Ik wens je prachtige kerstdagen toe en een verrassend nieuw & liefdevol 2020!